فەرماندەكانی هێزی پێشمەرگەی كوردستان هەموو ئامادەكارییەكیان بۆ ئەگەری شەڕو روبەڕووبونەوە لەكەركوك كردوەو بەڕەسمیش بە مەسعود بارزانیان راگەیاندوە كە چەك و تەقەمەنیان پێویستە بۆ بەرگریكردن لەكەركوك، بەڵام بارزانی پێی راگەیاندون كە هەرێم چەك و تەقەمەنی نیە.
سامان گەرمیانی ئەندامی سەركردایەتی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لەلێدوانێكیدا بۆ كەناڵی كوردسات نیوز رایگەیاند: لەسەردانەكەی چەند رۆژی رابردویدا بۆ كەركوك، مەسعود بارزانی كاتێك لەگەڵ فەرماندەكانی پێشمەرگە كۆبووەتەوە، ئاماژەی بەوەداوە كە ئەگەری هەیە شەڕ لەكەركوك روبدات، بەتایبەت دوای ریفراندۆم، بۆیە لەو كۆبوونەوەیەدا روبەڕوو وەستا رەسوڵ فەرماندەی میحوەری 4ی كەركوكی هێزی پێشمەرگە بە بارزانی وتوە كە پێویسیان بەچەك و تەقەمەنییەو مادام ئەگەری شەڕ هەیە، بەڵام بارزانی پێی وتون كە چەك و تەقەمەنیمان نیە.
هاوكات دوای چوار سەعات بەرگری و شەڕ لەمیحوەری 4ی كەركوك، ئاراس شێخ جەنگی ئاشكرایكرد كە بۆ پاراستن و بەرگری لەكەركوك پێشمەرگە بەرگری باشی كردو شەهیدو برینداریش دراوە، بەڵام هێزی پێشمەرگە بەهیچ جۆرێك چەك و تەقەمەنی پێنەدراوەو سەرباری ئەوەش كە ئەم ئەگەرە لەئارادا بووە.
وتیشی: ئەوەی لەلای پێشمەرگە بووە بۆ پارێزگاری بەكاری هێنا.
بەپێی راگەیەنراوێكی سەرۆكایەتی هەرێمیش، كۆبوونەوەكەی مەسعود بارزانی لەگەڵ فەرماندەكانی پێشمەرگە لەكەركوك كە رۆژی 2ی ئەم مانگە بە ئامادەبوونی كۆسرەت رەسوڵ عەلی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان و نەجمەدین كەریم پارێزگاری كەركوك و محەمەد حاجی مەحمود ئەندامی فەرماندەی گشتی هێزەكانی پاراستنی هەرێم و كەریم سنجاری وەزیری پێشمەرگە بەوەكالەت و بەرپرسانی سیاسی و ئیداری و ئەمنی و سەربازی و فەرماندەكانی پێشمەرگە لە میحوەرەكانی كەركوك و گەرمیان و مەخمور بەڕێوەچووە.
لەبەشێكی ئەو كۆبوونەوە بەرفراوانەدا بەرپرسە سەربازی و ئەمنی و ئیدارییەكانی كەركوك و فەرماندەكانی میحوەرەكانی كەركوك و گەرمیان و پرسیار تێبینی و پێشنیارەكانی خۆیان لەبارەی پاراستنی سەقامگیری و ئەگەرو هەڕەشەكان لە قۆناغی ئێستاو داهاتوو خستۆتە بەردەم بارزانی.
ئه‌ندامێكی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان ده‌ڵێت: حوكمرانی كوردستان هیچ تیروانینێكی ڕوونی بۆ قۆناغی دوای ریفراندۆم نه‌بووه و هیچ به‌رنامه‌یه‌كی ته‌نانه‌ت بۆ ئه‌گه‌ری هه‌ڵایسانی شه‌ڕیش نه‌بووه.
فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی له‌ڕۆژنامه‌ی ئه‌مڕۆی كوردستانی نوێدا وتارێكی له‌ژێر ناوی " بژارده سه‌خته‌كانی پاش ریفراندۆم " بڵاوكردۆته‌وه ئاماژه به‌و ده‌كات كه‌موكوڕییه‌كی گه‌وره هه‌بووه بۆ خوێندنه‌وه‌ی پێشهاته‌كانی ئاینده و هه‌نگاوه‌كانیش بڕێكی زۆر سه‌ركێشیان تێدابووه و فڕی به سه‌ر بیری ستراتیژییه‌وه نه‌بووه.
نووسه‌ر ده‌شنووسێت: ریفراندۆم له ژینگه‌یه‌كی شپرزه و له‌كاتێكی زۆر خراپدا ئه‌نجامدرا و چه‌واشه‌كارییه‌كی زۆریش هاته ئاراوه ، له‌كاتێكدا ریفراندۆم هیچ پشتیوانییه‌كی ده‌ره‌كی و جیهانی و ناوچه‌یی نه‌بوو.
ئه‌و ئه‌ندامه‌ی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی ئاماژه به‌وه‌شده‌كات كه به‌هیچ شێوه‌یه‌ك پێشبینی كاردانه‌وه‌ی توندی به‌غدا و هه‌روه‌ها كاردانه‌وه‌ی ئێران و توركیایان نه‌كردبوو و به چاوێكی سووكه‌وه سه‌یری هه‌ڕه‌شه‌كانیان ده‌كرد.
له‌به‌شێكی تریش نووسه‌ر باس له‌وه ده‌كات كه پرۆسه‌ی ریفراندۆم له‌سه‌ر دوو بنه‌ما دامه‌زراوه، یه‌كێكیان سه‌پاندنی دیفاكتۆیه‌كی تازه و دووه‌میان گره‌وكردنه له‌سه‌ر كات.
فەرماندەیەکی سوپای عێراق ئەمڕۆ دوو شەممە ١٦/١٠ رایگەیاند، هێزەکانی پارتی ئامادەبوون سەرجەم بیرە نەوتییەکانی کۆمپانیای نەوتی باکور و غاز رادەستی هێزەکانی عێراق بکەنەوە.
ئاژانسی هەواڵی رۆیتەرز لەزاری فەرماندەی سوپای عێراقەوە رایگەیاندووە '' هێزە کوردییەکان رازیبوون بەوەی سەرجەم بیرە نەوتییەکانی سەر بە کۆمپانیای نەوتی باکور و غازی باکور بدەنە دەستی سوپای عێراق''.
ئەمەش لە کاتێکدایە کە کێلگەی نەوتی بای حەسەن و هاڤانا لەلایەن هێزەکانی پارتی دیموکراتی کوردستانەوە پاسەوانی دەکرا کە هێزەکەش سەر بە وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی حکومەتی هەرێمە.
سوپای عێراق لە بەرە بەیانی ئەمرۆ ٢ شەممە هێرشی کردە سەر ناوچەکانی دەوروبەری شاری کەرکوک و بنکەی سەربازیی کەی وان و چەند بیرە نەوتێکی کۆنترۆڵکرد.
سەعدی پیرە وتەبێژی مەکتەبی سیاسی یەکێتی لەهەولێر لەکۆنگرەیەکی رۆژنامەوانی لەهەولێر رایگەیاند، شەرەکانی چوار کاتژمێری رابردوو زۆر گەورە بوو لەئەنجامی کاردانەوەکانی .ریفراندم کە حکومەتی عێراق کردی پێشبینی کراو بوو، لەکۆبونەوەی دوێنیێ سەرۆک کۆمار و بارزانی رێککەوتن کە گفتوگۆی بێ مەرج بکرێ
سەعدی پیرە وتەبێژی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند '' بریندار و شەهید هەیە، بەڵام ئەو پروپاگەندەی دەکرێ بێ لایەن نیە و هاتنی ئەو هێزانەی باسکراوان راست نین ، هیچ هێزێک نەچۆتە ئەو شوێنانەی چۆل بون حەشدی شەعبی تێدای''.
پیرە لە درێژەی قسەکانیدا هێرشی توندی کردە سەر میدیاکانی پارتی و رایگەیاند '' هەندێ دەمڕووت لەناو پارتی هەن، داوا لەبەرپرسانی پارتی دەکەین ئەو جۆرە دەنگە ناسازانە دەمکوت بکەن''.
ووتیشی ''هەندێ حزب قسەی بێ مانا لەسەر سەرکردەکانی یەکێتی دەکەن و حەق وایە مەسعود بارزانی و بەرپرسانی پارتی دەمکوتیان بکات''.
ئاماژەی بەوەشکرد، ئەمرۆ سەرۆک کۆمار لەگەل عەبادی قسە دەکات لەسەر گفتوگۆکانی دوێنێ، بێ مانایە ریفراندۆم هەلبەپەسێردرێت، چونکە ریفراندۆم بۆ دیاری کردنی سنور و راگەیاندنی سەربەخۆی نەبوە، دەتوانرێ گفتوگۆ بکرێ، هەوڵ بدات کورد رازی بکات بیر لەسەربەخۆیی نەکاتەوە، چونکە ئەگەر وابوایە ، لە ٢٠٠٣ کورد سەربەخۆی رادەگەیاند، ئێستاش درەنگ نیە و دەتوانرێ گفتوگۆ بکرێ بەبێ مەرج.
راشیگەیاند ''هەوڵدان بۆ تەشهیرکردن و نانەوەی دڵەراوکێ خزمەت بەگفتوگۆکان و یەکریزی ناکات، بێژەری کەناڵەکانیش لەچوارچێوەی ئەدەبی دەردەچن''.
پیرە لە کۆنگرە رۆژنامەوانییەکەدا رەتیکردەوە هیچ وەڵامێکی رووداو و کەناڵ ٢٤ بداتەوە و رایگەیاند ''کەناڵی روودا و کوردستان ٢٤ بەرنامەیان بۆدانراوە و کاری لەسەر دەکەن بۆیە نەگوێیان بۆ دەگرین نەوەلامیان دەدەینەوە''.
هەروەها ووتیشی ''سوپای عێراق بەبەرنامەی سێ قۆڵی هاتونەتە ناوچەکە ئەویش ئێران و تورکیا و عێراق ، هەموو لایەنەکانیش ئاگاداری ئەو رێککەواتنەن''.
لە وەڵامی رۆژنامەنوسێک لەبارەی هەواڵەکانی ئەو دوو کەناڵەی پارتی، پیرە ووتی '' هەرچییەک ئەو دوو کەناڵە وتیان راست نیە''.
ئەیاد عەلاوی جێگری سەرۆک کۆمارەی عێراق رایگەیاند کە مەسعود بارزانی نامەیەکی بۆ ناردووە و ئامادەیی نیشانداوە بەوەی کە ئامادەیە ئەنجامەکانی ریفراندۆم هەڵپەسێرێت و دوایبخات.
ئەیاد عەلاوی جێگری سەرۆک کۆمارەی عێراق رایگەیاند کە مەسعود بارزانی نامەیەکی بۆ ناردووە و ئامادەیی نیشانداوە بەوەی کە ئامادەیە ئەنجامەکانی ریفراندۆم هەڵپەسێرێت و دوایبخات.
ئاژانسی هەواڵی سۆمەریە نیوز لەزاری ئەیاد عەلاوی جێگری سەرۆکی عێراقەوە رایگەیاندووە '' مەسعود بارزانی نامەیەکی بۆ ناردووم و ئامادەیی تەواوی پیشانداوە بۆ دواخستن و هەڵپەساردنی ئەنجامەکانی ریفراندۆم بۆ سەربەخۆیی''.
عەلاوی هەروەها راشیگەیاندووە '' مەسعود بارزانی ئامادەیە هەموو گفتوگۆیەکی بێ مەرج ئەنجامبدات و لەچوارچێوەی دەستوری عێراقیدا گفتوگۆ ئەنجام بدات''.
ووتیشی '' ئەو نامەیەی لە مەسعود بارزانییەوە پێم گەیشتووە، واژۆی خۆی و بە دەستوخەتی خۆی بووە''.
كینگ كروس كونسوڵی ئه‌مه‌ریكا له هه‌ولێر گه‌یشته باره‌گای مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی له‌هه‌ولێر.
له‌هه‌ولێر ، كونسوڵی ئه‌مه‌ریكا بڕیاره له‌گه‌ڵ سه‌عدی پیره لێپرسراوی مه‌كته‌بی په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی یه‌كێتی كۆبێته‌وه.
ئه‌و سه‌ردانه هاوكاته له‌گه‌ڵ شه‌ڕو گرژییه‌كانی سنوری كه‌ركوك و ناوچه جێناكۆكه‌كان، له‌نێوان پێشمه‌رگه‌و هێزه عێراقییه‌كان.
ئاڵا تاڵه‌بانی ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عیراق له‌سه‌ر فراكسیۆنی یه‌كێتی، رایگه‌یاند: كه‌ناڵه‌كانی پارتی دیموكرات ده‌یانه‌وێت خه‌ڵكی شاری كه‌ركوك چه‌واشه بكه‌ن، چونكه پێشتر هه‌ر هێزه‌كانی یه‌كێتی و دژه تیرۆر سه‌روماڵی كه‌ركوكییه‌كانیان له‌مه‌ترسی داعش پاراستوه.
وتیشی"ئه‌گه‌ر پارتی كۆنترۆڵی مێدیاكانی پێناكرێت، ئه‌وه ئێمه كۆنترۆڵیان ده‌كه‌ین".
راشیگه‌یاند: ئاماده‌نین خوێنی هێزی پێشمه‌رگه و گه‌نجانی كه‌ركوك له‌پێناوی نه‌وتی دزرا و سیاسیه‌تی هه‌ڵه‌ی پارتێكی دیاریكراو بڕێژین.
به‌وته‌ی ئاڵا تاڵه‌بانی، له‌كاتێكدا چه‌ند رۆژێكه په‌یامی حكومه‌تی عیراق بۆ هه‌رێم روونه كه بریتییه له‌گێڕانه‌وه‌ی هێزه ئه‌منیه‌كان بۆ پێش ساڵی 2014، به‌ڵام ئه‌وان(پارتی) گوێیان به‌و قسانه نه‌دا و باسی ئه‌نجامی ریفراندۆمیان ده‌كرد.
راشیگه‌یاند"ئێمه وه‌كو یه‌كێتی شه‌ڕی بیره نه‌وته دزراوه‌كانی كه‌ركوك ناكه‌ین، كه داهاته‌كه‌ی نه‌وت بۆ كه‌ركوك خه‌رج نه‌كراوه، كاتی ئه‌وه هاتوه خه‌ڵك هه‌ڵنه‌خه‌ڵه‌تێنین، له‌چه‌ند رۆژی رابردووشدا عیراق په‌یامی بۆناردوین په‌یامه‌كانی ئاشكرایه، كه ده‌ڵێت كه‌ركوك ئیداره‌یه‌كی هاوبه‌شه، له‌رووی ئه‌منیشه‌وه ده‌بێت به‌هاوبه‌شی به‌رێوه‌ببرێت".
ده‌شڵێت"نامانه‌وێت خوێن برژرێت، كێشه‌ی كه‌ركوك ده‌بێت به‌گفتوگۆ یه‌كلابكرێته‌وه، كاتێك هه‌ولێر كه‌وته مه‌ترسییه‌وه یه‌كێتی پاراستی، ته‌ئكیدده‌كه‌مه‌وه هێزی دژه تیرۆر ئه‌و هێزه‌یه له‌هه‌ر شوێنێك مه‌ترسی هه‌بێت ئاماده‌ن له‌و شوێنه به‌رگری بكه‌ن".
سه‌عدی ئه‌حمه‌د پیره وته‌بێژی یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان راگه‌یاند: پێموایه میدیاكانی نزیك له‌پارتی ماوه‌ی پێنج رۆژ زیاتره ده‌ستیان به‌شه‌ڕكردوه له‌گه‌ڵ یه‌كێتی، ئه‌وان زۆر مه‌به‌ستیان یه‌كێتییه وه‌ك له‌حكومه‌تی عیراقی، منیش پێموایه به‌ری رۆژ به‌بێژه‌ن ناگیرێت.
وتیشی"ئه‌و میدیایانه ئازابونایه له‌ناوچه‌كانی دیكه‌و له‌شنگالیش به‌وشێوه‌یه زانیارییه‌كانی شه‌ڕیان بگواستایه‌ته‌وه، چونكه له‌ئێستادا هیچ شتێكی ئه‌وتۆ رووینه‌داوه، شه‌ڕته‌واو بوه و پێشمه‌رگه‌ش هاتونه‌ته شوێنه‌كانی خۆیان".
ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد،"شه‌ڕێك روویداوه بریندارو شه‌هیدمان هه‌یه، به‌ڵام ئه‌وه‌ی راگه‌یاندنه‌كانی نزیك له‌پارتی ده‌یكه‌ن، كه جلی مه‌ده‌نی له‌به‌ر پێشمه‌رگه‌ی پارتی ده‌كه‌ن و له‌سه‌ر شاشه ده‌ڵێن ئێمه وابوین، ئێمه وابوین ئه‌وه راست نییه و دووره له‌راستییه‌وه".
ئاسۆ مامه‌ند له ئێستادا ره‌وشی ناو كه‌ركوك ئارامه‌و ئاسایشی شاره‌كه له لایه‌ن هێزه‌كانی پۆلیس و ئاسایشه‌وه ده‌پارێزرێت و هێزه‌كانی پێشمه‌رگه‌ش سه‌نگه‌ره‌كانی خۆیان له‌ده‌وروبه‌ری شاره‌كه توندكردوه.
ئاسۆ مامه‌ند لێپرسراوی مه‌ڵبه‌ندی كه‌ركوك-ی یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان رایگه‌یاند: ئێمه له شه‌وه‌وه له‌گه‌ڵ هێزه‌كانی ئاسایش و پۆلیس ئه‌ركی پاراستنی شاری كه‌ركوك-مان گرتوه‌ته ئه‌ستۆ، به‌ڵام هه‌ندێ كه‌ناڵی راگه‌یاندن نابه‌رپرسیارانه مامه‌ڵه ده‌كه‌ن ده‌یانه‌وێت ترس و دڵه‌ڕاوكێ ده‌خرێته دڵی هاووڵاتییانه‌وه، ته‌نانه‌ت به‌شێوه‌یه‌ی ناڕاست كه‌وتوونه‌ته تۆمه‌تباركردنی یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان، یان پاشه‌كشێی هێزه‌كان بخه‌نه ئه‌ستۆی چه‌ند كه‌سێكی ناو یه‌كێتی، ئه‌وانه هه‌مووی دوورن له راستییه‌وه.
راشیگه‌یاند: له‌و رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی ئه‌مشه‌ودا هێزه‌كانی پێشمه‌رگه توانیویانه‌ئه‌و جوڵه‌یه‌ی چه‌كدارانی حه‌شدی شه‌عبی بشكێنن و زیانی زۆر گه‌وره‌یان پێ بگه‌یه‌نن، به‌ڵام له هه‌ندێ شوێن كه هێزه‌كان پشتیان لێگیراوه كه‌مێك پاشه‌كشێیان كردوه‌و هاتوونه‌ته‌وه چوارده‌وری كه‌ركوك بۆ دووباره خۆ رێكخستنه‌وه‌ی خۆی و توندتر كردنی سه‌رنگه‌ره‌كان، به‌ڵام به‌داخه‌وه هه‌ندێ كه‌ناڵ به‌شێوازێكی زۆر نابه‌رپرسانه كه‌وتوونه‌ته پروپاگه‌نده‌و به ناحه‌ق تۆمه‌ت خستنه‌پاڵ یه‌كێتی و ئه‌و میحوه‌رانه‌ی كه هێزه‌كانی یه‌كێتی لێییه .
وتیشی: من پێم وایه هاندانێكی ناڕه‌وا هه‌یه‌و هه‌مان كات خه‌ڵكی كه‌ركوك شایه‌تی ئه‌وه‌ن كه ئێمه ئه‌م رۆژه‌مان به‌چاوی خۆمان ده‌بینی بۆیه له‌یه‌كه‌م رۆژه‌وه نیگه‌رانی خۆمان ده‌ربڕی و داوامان كرد كێشه‌كان به گفتوگۆو دانوستان چاره‌سه‌ربكرێن، نه‌ك بگه‌یه‌نرێته شه‌ڕو ململانێی.
ئاماژه‌ی به‌وه‌شدا، له‌ئێستاشدا هێزه‌كانی پۆلیس و ئاسایش باری ئه‌منی شاری كه‌ركوك ده‌پارێزن و بارودۆخی ئه‌منیی كه‌ركوك ئارامه.رونیشیكردوه، هه‌ندێ كه‌ناڵ به مه‌به‌ست خه‌ڵكی چه‌كداریان كردوه‌ته مه‌ده‌نی و هانی ئه‌وه‌ده‌ده‌ن كه ترس و دڵه‌ڕه‌وكێ بخه‌نه نێودڵی هاووڵاتییانی كه‌ركوك، به‌ڵام هه‌موومان ده‌زانین هاووڵاتییانی كه‌ركوك زۆر له‌وه هۆشیارترن كه ئه‌گه‌ر یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان ده‌ریایه‌ك خوێن و قوربانی داوه بۆ شاری كه‌كوك و پاراستنی له تیرۆرستانی داعش.
وه‌ستا ڕه‌سوڵ فه‌رمانده‌ی میحوه‌ری باشووری كه‌ركوك له‌كۆنگره‌یه‌كی ڕۆژنامه‌نووسیدا ڕایگه‌یاند: ئه‌مشه‌و هێزه‌كانی پێشمه‌رگه شه‌ڕێكی نابه‌رامبه‌ریان كردووه كه ماوه‌ی 4 سه‌عاتی خایاندووه و شه‌هید و بریندارمان هه‌بووه.
وه‌ستا ڕه‌سوڵ وتیشی: پێشمه‌رگه قاره‌مانه‌كان كه‌ركوك ده‌پارێزن هه‌روه‌ك چۆن نزیكه‌ی چوارساڵه هێزه‌كانی پێشمه‌رگه له‌م سنووره به‌رگری له شاری كه‌ركوك ده‌كه‌ن، هه‌ر ئه‌وه‌ش بوو كه له‌چه‌ندین شه‌ڕی گه‌وره له‌گه‌ڵ داعشدا قوربانی گه‌وره‌یان داوه.
وتیشی: دانیشتوانی كه‌ركوك دڵنیا ده‌كه‌ینه‌وه كه هه‌میشه پارێزه‌ریان ده‌بین و به‌رگری ته‌واویان لێده‌كه‌ین.
فه‌رمانده‌ی میحوه‌ری باشووری كه‌ركوك ئاماژه‌ی به‌وه‌شدا كه خه‌ڵكی كه‌ركوك شاهیدی ئه‌وه‌ن كه تا ئێستا هه‌ر هێرشێك كرابێته‌سه‌ر شاره‌كه هێزه‌كانی یه‌كێتی شاره‌كه‌یان پاراستووه و شه‌ڕه‌كه‌ی ئه‌مشه‌ویش ته‌نها ڕووبه‌ڕووی هێزه‌كانی یه‌كێتی بونه‌ته‌وه.
ڕوونیشی كرده‌وه ئامانجی هێزه‌كانی عیراق له‌م هێرشانه‌دا كۆنتڕۆڵكردنی كێڵگه نه‌وتییه دزراوه‌كانه.
وه‌ستا ڕه‌سوڵ وتیشی: تا ئێستا هیچ هێزێكی تر نه‌هاتۆته ناوچه‌كه و هه‌ر بڕیارێكی كه دراوه به ئاگاداری و فه‌رمانی فه‌رمانده‌ی هێزه‌كانی 70 بووه.
